Tussen 24 en 26 maart viert De Grote Post het For Real XR festival. Drie dagen lang maak je als bezoeker kennis met virtual en extended reality en ontdek je hoe deze technologieën hun intrede doen in de kunst en het theater. Lucas Dewulf en Joren Vandenbroucke presenteren er hun expo Very VR. In samenwerking met sopraan Annelies Van Hijfte en zakelijk leider Judith Ameel brengt Joren ook de VR-voorstelling Drie geraniums op een vensterbank.
door Raïsa Qvick
© Yvan Mahieu
De jonge artiesten zijn begin februari al eens in de Stad aan Zee. Ze hebben er net enkele try-outs van hun voorstelling opzitten. Voor ze daar meer over vertellen, nemen ze ons mee naar het moment waarop ze voor het eerst in contact kwamen met VR.
Lucas "Verhalen en hoe je die vertelt … dat heeft me altijd geïnteresseerd. Ik volgde eerst een kunstopleiding. Daarna schreef ik me in voor een postgraduaat digital storytelling. Daar leerde ik content voor radio, YouTube en social media maken. Ook virtual reality en augmented reality kwamen aan bod. Zo kreeg ik de smaak te pakken."
Joren "Ik studeerde animatiefilm aan het KASK. Daarna vertrok ik op Erasmus naar Zwitserland. Daar volgde ik een opleiding waarin VR uitgebreid aan bod kwam. Eerst stond ik sceptisch tegenover digitale animatie. Ik hield meer van analoge animatie op papier. Tot ik de mogelijkheden van VR zag. Wat mij vooral prikkelde, is dat er geen regels aan vasthangen. Het gaat er nog heel experimenteel aan toe."
Jullie pakken nu uit met een eigen expo: Very VR. Hoe is die ontstaan?
Joren "In België is de artistieke VR-scène nog klein. Toen ik terugkeerde uit Zwitserland, ben ik op zoek gegaan naar andere Belgische VR-artiesten. Die bleken er amper te zijn. Er was één maker actief in Gent: Lucas. Zo is onze samenwerking begonnen. Vorig jaar organiseerden we ons eerste Very VR Festival, samen met het Gentse productiehuis Animal Tank. Daar zijn we erg trots op, want hier bestond nog geen enkel evenement dat voluit focuste op artistieke VR experiences."
Lucas "Programmator Mats Van Herreweghe was een van de bezoekers van ons festival. Hij vertelde ons dat De Grote Post in 2023 een groots XR-festival rond virtual reality en digitale kunst zou organiseren. Zo kwamen we op het idee om er Very VR voor te stellen, maar dan als doorlopende expo."
Iedereen zal de expo gratis kunnen bezoeken?
Lucas "Dat klopt. Op die manier kan werkelijk iedereen kennismaken met virtual reality. Omdat deze techniek redelijk duur is, komt niet iedereen er gemakkelijk mee in contact. Maar met de expo mikken we dus echt op een groot publiek. Of je nu al veel over VR weet of er helemaal niets van kent … de verhaallijnen zijn erg divers zodat iedereen wel ergens door geprikkeld raakt. Er zijn zelfs begeleiders ter plaatse. Die zullen mensen hun bril helpen opzetten, zodat we niemand aan z’n lot overlaten."
Is Very VR voor alle leeftijden geschikt?
Lucas "Zeker. Het wordt een echte familiebeleving. VR kan soms heel individualistisch zijn: je zet die bril op en belandt in je eigen wereld. Dat willen we doorbreken. In de expo richten we een soort woonkamer in waar mensen samen naar de VR-film kijken. Dat doen ze via hun bril of via een televisiescherm waarop de beelden simultaan te zien zijn. Zo kunnen ook de mensen die liever geen bril opzetten nadien toch meepraten."
Jullie selecteerden een boeiende reeks VR-werken uit binnen- en buitenland?
Joren "Veel mensen associëren VR met computergames. We willen hen via de expo laten proeven van de artistieke mogelijkheden ervan, want die zijn heel divers. Zelf hou ik van geanimeerde, verhalende werken. Lucas is dan weer erg geïnteresseerd in documentaires en experimentele projecten. Daardoor is onze selectie heel afwisselend. Bezoekers krijgen werken te zien van internationale artiesten én van jonge Belgische makers."
© Ilse Philips
Naast Very VR brengen jullie ook de voorstelling Drie geraniums op een vensterbank. Joren, jij werkte hiervoor de VR-kunst uit. Waaraan mogen bezoekers zich verwachten?
Joren "Het verhaal begint met drie geraniums die op een vensterbank in de woonkamer van Patrick staan. Zij observeren Patrick, een eenzame besnorde man die compleet vastzit in zijn dagelijkse routine. Het publiek kijkt daarop toe, net als de geraniums. Tot een ingrijpende gebeurtenis het leven van Patrick overhoop haalt. Waarna de toeschouwers meegezogen worden in de innerlijke reis van Patrick en ervaren hoe hij zichzelf probeert terug te vinden."
Jullie spelen de voorstelling trouwens in een echte woonkamer?
Joren "We doen dat in een prachtige woonkamer in de Stockholmstraat. In de zitruimte geven we de mensen een korte introductie. Daarna nemen ze plaats aan de eettafel en krijgen ze de bril op. Daardoor zien ze eerst de echte woonkamer, waarin enkele virtuele elementen opduiken. Waarna ze alsmaar meer in de emotionele leefwereld van Patrick terechtkomen. De locatie draagt volgens mij zeker bij aan de beleving. Tijdens sommige VR-festivals ligt de bril in een klein, kaal hokje. Daar krijg je dan een heftige documentaire te zien waarover je niet kan napraten. Dat voelt soms erg eenzaam aan."
Judith "Omdat we de mensen in kleine groepjes samenbrengen in een knusse setting wordt VR participatief. Iedereen kijkt tijdens de voorstelling dan wel door z’n eigen bril, toch beleven ze het samen. Ze voelen zich allemaal wat onwennig wanneer ze hun VR-bril voor het eerst opzetten. Tijdens het stuk gebeurt er vanalles en horen ze elkaar soms reageren. En van zodra de bril terug afgaat, zie je dat de mensen hun indrukken met elkaar delen."
Toeschouwers kijken niet alleen door de VR-bril. Ze luisteren intussen ook naar muziek. Annelies, jij componeerde het muziekstuk en brengt dat live tijdens de voorstelling?
Annelies "Inderdaad. Zowel de geraniums als Patrick spreken de hele voorstelling niet. Daardoor speelt de muziek een belangrijke rol in het stuk. Ik zing als sopraan en zoek al een hele tijd naar manieren om mijn muziek dichter bij de mensen te brengen. Zonder in te boeten aan kwaliteit en artistieke vrijheid. Een tijdje geleden reisde ik door Engeland. In de jeugdherberg waar ik overnachtte, zong ik ’s avonds voor de gasten. Waarna de uitbaatster me vertelde dat ze daardoor een cd met operamuziek had gekocht. Dat vond ik geweldig! Via dit project hoop ik nog meer mensen te inspireren."
Tellen jullie de dagen af naar de voorstelling?
Lucas "We kijken er enorm naar uit. Al staat ons nu nog een drukke periode te wachten. De try-outs verliepen alvast goed en dat geeft natuurlijk vertrouwen. VR-kunst draait namelijk volledig om je persoonlijke ervaring. Iedereen beleeft het anders. Onlangs was er bijvoorbeeld iemand die zijn rechterhand niet kon bewegen, wat een impact had op hoe hij het stuk ervaarde. Daar moet je als kunstenaar rekening mee houden. Tijdens het maakproces moet je de interactie met je publiek aangaan en je werk bijsturen op basis van de feedback. Alleen zo kom je tot het beste resultaat."
© Louise De Graeve